موزه شاهرود

«موزه شاهرود» که در خیابان فردوسی شهرستان شاهرود در استان سمنان قرار دارد، در سال‌های ۱۳۰۷ – ۱۳۰۶ به عنوان بلدیه یا شهرداری ساخته شده است. این بنا در سال ۱۳۶۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان نخستین موزه استان سمنان مورد بهره‌برداری قرار گرفت. علاوه بر ۸۳۰ قلم شی تاریخی، بیش از ۱۲۰ نسخه خطی و کتاب قدیمی ارزشمند نیز در این موزه نگهداری می‌شود؛ و قدیمی‌ترین اثر موزه ای آن، ابزار سنگی و استخوانی است که بیش از هشت هزار سال قدمت دارد و از تپه سنگ چخماق بسطام به دست آمده است.عکس از مهسا شانیانمعماریاین بنا با زیربنای ۴۶۸ مترمربع و در دو طبقه، به سبک معماری اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی طراحی شده است و از جاهای دیدنی شاهرود به شمار می‌رود. نمای بیرونی این بنا با آجر شکل گرفته و محوطه اطراف ساختمان را سنگ و آجرفرش پوشانده است. سقف‌های طبقه اول موزه شاهرود دارای طاق‌های هلالی و ترکی هستند که از خشت و مصالح آجری تشکیل شده‌اند.عکس از مهسا شانیانبخش‌های موزهاشیا و آثار تاریخی و کهنی که از سطح استان سمنان تهیه و گردآوری شده‌اند، به صورت گسترده در این موزه نگهداری می‌شوند. این آثار دوره‌های تاریخی مختلفی از جمله قبل از میلاد مسیح، آثار دوره قبل از اسلام و آثار دوره اسلامی را در برمی‌گیرند و به دو بخش «باستان‌شناسی» و «مردم‌شناسی» تقسیم شده‌اند.بخش باستان‌شناسیاشیا این بخش از حفاری‌های تپه‌های باستانی مانند تپه سنگ چخماق شاهرود کشف شده‌اند و در طبقه اول موزه، شش اتاق و یک راهرو را به خود اختصاص می‌دهند. اشیا این بخش شامل سکه‌هایی از دوره صفویه، اشکانی و سلوکی، مهره‌های تاریخی سنگی، ظروف سفالی (خاکستری و منقوش) و شیشه‌ای، ابزارهای سنگی و استخوانی یا مفرغی، قبر بازسازی شده، درب منبت‌کاری شده، ستون‌های چوبی، محراب گچ‌بری شده، آجر نقش‌دار، پیه‌سوز از جنس فلز و مفرغ و غیره هستند. علاوه بر این، از جمله اشیا جالب توجه موزه که متعلق به هزار اول پیش از میلاد یا ۳ هزار سال پیش هستند، می‌توان به اشیا تزئینی و آرایشی زنان آن دوره شامل دستبند، حلقه، گیره سر و سنجاق مو اشاره کرد که از مفرغ، استخوان یا سفال ساخته شده بودند. عکس از مهسا شانیان و گوگل مپقبر بازسازی شده موجود در این موزه به هزاره اول قبل از میلاد تعلق دارد و از محوطه تپه‌بلوار شاهرود کشف شده است. اسکلت به دست آمده از این قبر به پهلو، در حالت جنینی و به سمت شرق یافته شده و در کنار آن وسایل تدفین قرار داشته است. در گذشته عقیده بر این بود که قرار دادن صورت مردگان به سمت شرق (محل طلوع خورشید) پیام‌آور زندگی و حرکت است و مردگان در دنیای دیگر به وسایلی که در کنار آنها قرار داده شده است، نیاز خواهند داشت.عکس از مهسا شانیانعلاوه بر آن، از دیگر اشیا منحصر به فرد این موزه می‌توان به درب منبت کاری شده متعلق به زمان مظفرالدین‌شاه قاجار اشاره کرد. این درب به عنوان درب آرامگاه امامزاده محمد سرامین قطری ساخته شده بود و به نقوش برجسته شامل نام سازندگان آن، آیت‌الکرسی، اسامی چهارده معصوم، نقوش اسلیمی، اشعار محتشم کاشانی و نوشته‌ها و آیات قرآنی مزین است. بخشی از نقوش اسلیمی یا گل بوته‌ای این اثر، خارج از در منبت‌کاری شده‌اند و به وسیله میخ و سنگ یشم به بدنه اصلی نصب شده‌اند. این نقوش به همراه گل‌های نیلوفر، نمایشگر چرخه زندگی و چهار فصل سال هستند.عکس از مهسا شانیانبخش مردم‌شناسیاین بخش آینه تمام‌نمای زندگی مردم است در طبقه دوم دارای دو اتاق، یک راهرو و یک سالن شامل اسناد و قباله‌ها، ابزار و وسایل تعزیه‌خوانی، وسایل تدفین، کارگاه پارچه‌بافی و انواع چرخ‌های ریسندگی سنتی، ابزار تدخین، وسایل روشنایی سنتی، قرآن خطی در ابعاد مختلف، پرده درویشی و ابزارکار دامداری، کشاورزی، پوشاک، پخت نان و دست‌بافته‌ها، تن‌پوش‌ها و سرپوش‌های شهرستان شاهرود است. عکس از مهسا شانیان و گوگل مپهمچنین در این بخش لباس‌های زنانه شامل کت زنان (کلیجه) شلیته، کلاه سوزن‌دوزی شده، چارقد ریال، جوراب پشمی و پیراهن سوزن‌دوزی شده نیز به نمایش گذاشته شده است.در این بخش، پرده درویشی بیش از همه خودنمایی می‌کند که در سال ۱۳۴۰ یا ۱۳۴۲ توسط حسین درویش (نقاش پرده‌های درویشی) در کاشمر سبزوار ساخته شده است. این پرده شامل ۳۲ روایت و حدیث مذهبی و ۴۰۰ صورت انسان و حیوان است و در سال ۱۳۶۹ توسط کارشناسان میراث فرهنگی در اصفهان مورد بازسازی قرار گرفته است.عکس‌های گالری از عابد میرمعصومینویسنده: نیکی قره گوزلویان